عادت برنامه ریزی ۵ساله از کجا آمده است؟

شوروی سابق نمونه جالبی از چگونگی تعیین دوره‌های زمانی به‌وسیله زمان موردنیاز برای تکمیل پروژه‌های زیربنایی است. برنامه توسعه اقتصادی آن کشور مبتنی بر دوره‌های برنامه‌ ریزی ۵ساله متمرکز بود که به‌عنوان “برنامه‌های پنج‌ساله” معروف شد. این روش بعدها توسط سایر حکومت‌های سوسیالیست مورد پذیرش قرار گرفت و بسیاری از بنگاه‌های اقتصادی غربی نیز این روش برنامه ریزی را برای کسب و کارهای خود به‌صورت پنج ساله پذیرفتند.

انقلاب شوروی

در سال ۱۹۱۷ پس از دو انقلاب فوریه و اکتبر در روسیه، حزب بلشویک به رهبری ولادیمیر لنین قدرت را در این کشور به دست گرفت. روسیه بلشویکی با حمله طرفداران نظام گذشته و نیروهای خارجی به ویژه بریتانیا روبرو شد. این دوره به دوران جنگ داخلی روسیه معروف است و طی آن ارتش نوین شوروی با نام ارتش سرخ به کوشش لئون تروتسکی و تحت رهبری او شکل گرفت تا با ارتش جبهه سفید که متشکل از افسران و ژنرال‌های دوران تزاری بودند به جنگ بپردازد. در ۱۹۲۲ و پس از سرکوب مخالفان و دشمنان حزب بلشویک که نام خود را به حزب کمونیست اتحاد شوروی تغییر داده بود تأسیس کشور «اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی» را اعلام کرد. این کشور از اتحاد روسیه و مناطق متعلق به روسیه تزاری تشکیل شده بود.

چرا رهبران شوروی سابق یک دوره پنج ساله را انتخاب کردند؟

پاسخ این پرسش برمی‌گردد به اولین برنامه ۵ساله برای دوره ۱۹۲۸ تا ۱۹۳۳، بعد از انقلاب. صنعت این کشور در وضعیت وخیمی به سر می‌برد و نسبت به اروپای غربی و آمریکا بسیار عقب‌افتاده‌تر بود. در اواسط دهه ۱۹۲۰، رهبران شوروی پیش‌نویس برنامه بلندپروازانه صنعتی شدن کشور را با تمرکز بر بخش‌های فولاد، انرژی و تولید ماشین‌آلات سنگین تهیه کردند. پرچم‌دار فرآیند صنعتی شدن کارخانه ذوب آهن ماگنیتو گورک بود که باید مواد خام بیشتری را تحویل می‌داد. سایر بخش‌های برنامه عبارت بود از کارخانه ماشین‌آلات کشاورزی و نیروگاه آبی که یکی از بزرگ‌ترین نیروگاه‌های جهان در آن بود. این برنامه صنعتی شدن محور اصلی برنامه اقتصادی کشور را تشکیل می‌داد. 

دوره زمانی تکمیل کارخانه ذوب آهن و سایر صنایع وابسته اقماری آن حدود ۵ سال پیش‌بینی شد. مدت‌زمان اولین برنامه (۱۹۲۸ تا ۱۹۳۳) طوری انتخاب شد که دربرگیرنده مرحله شروع، به تولید رسیدن و سایر دستاوردهای صنعتی در پایان دوره باشد. در این مدت مبلغی معادل ۶۴٫۹ میلیارد روبل در کل اقتصاد سرمایه‌گذاری شد که ۲۳٫۳ میلیارد آن به صنایع سنگین اختصاص یافت. درنتیجه از آن به بعد مرسوم شد تا برنامه‌های توسعه اقتصادی شوروی به‌صورت ۵ساله تهیه و تدوین شوند.

لطفا نظر بدهید.